Przygotowujesz się do egzaminów maturalnych. Doskonale wiesz, jak ważne jest teraz zmobilizowanie się, obiecujesz sobie, że od jutra na poważnie bierzesz się za naukę. A
jednak ciągle coś w tym przeszkadza… Od miesięcy nie możesz się zebrać, by posprzątać garaż, a tu nagle robisz to bez mrugnięcia okiem. I jeszcze masz ochotę wziąć się za piwnicę i strych. W planie był jeden odcinek serialu, a, nie wiedzieć czemu, oglądasz już czwarty z rzędu. Tylko na chwilę bierzesz do ręki telefon i orientujesz się, że minęła godzina, a Ty nadal przeglądasz media społecznościowe. Jeśli któraś z tych rzeczy brzmi znajomo, możliwe, że dopadła Cię prokrastynacja. I o tym właśnie będzie ten artykuł. Prokrastynacja – co to takiego?

Jest to termin, którym określamy odkładanie ważnych zadań na później, odwlekanie ich na rzecz mniej ważnych albo przyjemniejszych czynności. Można kpić, że psychologia w końcu znalazła mądrze brzmiące określenie na zwykłe lenistwo, ale problem jest o wiele bardziej złożony. Osoba leniwa odczuwa niechęć do angażowania się w pracę i nie widzi w tym problemu. Natomiast w przypadku prokrastynacji doskonale wiemy, że zadanie jest ważne, chcemy je wykonać, ale wciąż z jakiegoś powodu tego nie robimy. W konsekwencji odczuwamy nieprzyjemne emocje takie jak poczucie winy czy lęk.
Przyczyny prokrastynacji Dlaczego więc tak się dzieje? Dlaczego, pomimo wagi zadania i dyskomfortu związanego z jego odwlekaniem, wciąż to robimy? Duże znaczenie mają tu niskie poczucie własnej wartości, perfekcjonizm i lęk przed porażką. Jeżeli boimy się tego, że nie zdamy egzaminu, to paradoksalnie możemy sabotować przygotowania do niego. Wtedy zawsze, w razie porażki, możemy powiedzieć: „to dlatego, że się nie przygotowaliśmy” zamiast „to dlatego, że nie jesteśmy wystarczająco dobrzy/inteligentni/zdolni.” Uświadomienie sobie tego mechanizmu jest pierwszym krokiem, by coś zmienić.

Sposoby radzenia sobie

1. Pracuj nad zdrowym poczuciem własnej wartości. To najważniejsze zadanie, bo
dotyka głównej przyczyny prokrastynacji. Nauka zarządzania czasem jest istotna, ale nie będzie skuteczna, jeśli nadal będzie Cię blokować przekonanie, że nie dasz rady. Pomyśl o tym, jakie są Twoje mocne strony. Możesz zrobić listę i zaglądać do niej za każdym razem, kiedy nachodzą Cię wątpliwości. Wracaj myślami do swoich sukcesów z przeszłości. Ile już razy dałeś/aś radę osiągnąć swój cel pomimo trudności? Jeśli czujesz, że problem z niską samooceną wymaga pogłębionej pracy, nie bój się skorzystać z pomocy specjalisty. Wparcie psychologiczne i psychoterapia pomogły już wielu osobom. (Sprawdź jak możemy Ci pomóc – zadzwoń 882 838 187)

2. Ustal priorytety. Możesz wypisać na kartce wszystkie zadania, jakie masz do
wykonania w najbliższym czasie. Następnie uszereguj je od najważniejszego do najmniej istotnego. Zastanów się, czy z niektórych dało by się zrezygnować? A może są takie, które mógłby wykonać ktoś inny? Pamiętaj, że zwykle znajdujemy czas na to, co uznajemy za ważne. Zadbaj o to, by nauka była zawsze jednym z pierwszych punktów na liście.

3. Unikaj rozpraszaczy. Zadaj sobie pytanie, co zwykle odciąga Cię od nauki? Postaraj
się tak zorganizować sobie czas i przestrzeń, by te rzeczy były jak najmniej dostępne.
Jeżeli jest to telewizja lub telefon, zadbaj o to, by nie było ich w pomieszczeniu, w którym się uczysz. Jeśli w drodze do kuchni po herbatę zauważasz pięć rzeczy, które natychmiast trzeba zrobić, zorganizuj się tak, by nie musieć wychodzić z pokoju przed końcem nauki. Sprawdzaj różne sposoby eliminowania rozpraszaczy i odkryj, co najlepiej u Ciebie działa.

4. Podziel zadanie na mniejsze części. Czasami, kiedy myślimy o tym, ile pracy jeszcze
przed nami, wydaje nam się, że to bardzo dużo i czujemy się przytłoczeni. Aby tego
uniknąć podziel naukę na konkretne etapy i zaplanuj, kiedy zajmiesz się każdym z nich.
Skupiaj się tylko na zagadnieniu, które masz przewidziane na dziś. Kiedy skoncentrujesz się na małym kroku naprzód, łatwiej będzie znaleźć motywację, a zadanie nie będzie już budziło takiego lęku.

5. Nagradzaj się za drobne sukcesy. Zastanów się, co sprawia Ci radość. Za każdym
razem, kiedy zrealizujesz plan nauki na dany dzień, zrób dla siebie coś miłego. Kiedy
odwlekasz naukę na rzecz przyjemności, jest to okupione poczuciem winy. Jeśli zrobisz tę samą miłą rzecz, ale po wykonanej pracy, zamiast nieprzyjemnych emocji pojawi się
satysfakcja i będziesz w stanie naprawdę odpocząć. Może warto spróbować się w ten
sposób?

6. Pamiętaj o wyrozumiałości wobec siebie. Praca nad swoimi słabościami to spore
wyzwanie. Nie oczekuj, że od razu dasz radę zupełnie wyeliminować prokrastynację ze
swojego życia. Zamiast tego zauważaj i doceniaj każdy drobny krok naprzód. Postawa
łagodności wobec siebie daje o wiele lepsze efekty niż bycie dla siebie surowym sędzią.